Aspekto ng Pandiwa: ANG ANYO NG PANDIWA Ayon sa Panahon ng Pagpapahayag ng kaisipan


Isang mahalagang katangian ang may maayos na paglalahad ng panahon sa bawat paghahayag ng kaisipan. Matamo ito sa pamamagitan  ng tamang anyo ng pandiwa, dahil ang pandiwa ay nagpapalinaw kung ano ang mga kaisipan na nagbibigay tuon o pokus sa paksa o nilalaman ng bawat pahayag.

 Ang kaalaman sa aspseto ng pandiwa ay mahalaga upang mapabisa ang pagpapahayag, at dapat itong matamo upang maging ganap ang komunikasyon sa akademikong Filipino.

Sa aspekto ng pandiwa ay may mga termino na lingid na sa inyong kaalaman at ito ay ang mga sumusunod:

    1.Aspektong Perpektibo: ito ay pandiwa na nagsasaad na tapos na o naganap na ang kilos.

  2.Aspektong Katatapos: ito ay pandiwa na nagsasaad na ang kilos ay katatapos pa lamang, 

   maaring isang oras/isang minuto o isang segundo lamang ang pagitan.

  3.Aspektong Imperpektibo: ito ay pandiwa na nagsasaad na tapos na ang kilos ay kasalukuyang ipinagpatuloy pa.

   4. Aspektong Kontemplatibo: ito ay pandiwa na nagsasaad na ang kilos ay gagawin pa o inaasahang maganap.

Sa bawat anyo ng pandiwa batay sa anumang aspekto ay may mga palatandaan. Ang palatandaang ito ay batay din kung anong panlapi ang ikinakabit. Kung mahilig sa ka Maths ay gusto mo ring gawin ang pagbibigay anyo ng pandiwa ayon sa aspekto nito.

A. Sa ASPEKTONG PERPEKTIBO, narito ang mga pormula kung anong anyo ng pandiwa ang maganap kung: 

1. ang panlaping nasa anyong /m/ ay maging /n/, gaya ng magsikhay=>nagsikhay

2. Ang pandiwang nasa anyong ‘um’ ay mananatili, at ang wala ay dagdagan ng ’um’ tulad ng aksiyon=>umaksiyon,     lumakad=>lumakad

3.Kapag ang pandiwa ay nasa anyong an/han mananatili ngunit madagdagan ito ng ‘in-’ sa unahan, halimbawa: lapatan=>nilapatan

4. Kapag magkatambal ang ma...an, susundin ang alituntuntunin#1, ang ibig sabihin ay ang ma...an ay maging na...an, gaya nito: matapatan=>natapatan

5.Kapag ang pandiwa ay nasa anyong -an, dagdagan din ng in– sa unahan ngunit magkakaroon ng pagpapalit ponema. Halimbawa-regaluhan=>niregaluhan

6. Kapag ang pandiwa ay nasa anyong ‘-in’, ang ‘-in’ ay ililipat sa unahan, gaya sa halimbawang ito, suriin=> sinuri

 

 B. Ang ASPEKTONG KATATAPOS naman,  ito ay mabubuo lamang sa pagdagdag ng panlaping ‘ka-” at pag-uulit ng unang pantig sa salitang-ugat. Naririto ang mga halimbawa:

 Magsikhay  (ang salitang ugat ay sikhay  =>kasisikhay 

Umaksiyon (ang salitang ugat ay aksyon)   =>kaaksiyon

Matapatan  (ang salitang ugat ay tapat)  =>katatapat

Regaluhan  (ang salitang ugat ay regalo) => kareregalo

Suriin  (ang salitang ugat ay suri  => kasusuri

 

C.  Sa kasong IMPERPEKTIBO, nakabatay lamang ang anyong ito sa aspektong perpektibo at pag-uulit ng unang pantig sa salitang-ugat. Ganito ang mga halimbawang anyo:

         *Nagsisikhay ( anyong perpektibo: nagsikhay)

         *Umaaksiyon ( anyong perpektibo: umaksiyon)

          *Natatapatan ( anyong perpektibo: natapatan)

          *Nireregalohan ( anyong perpektibo: niregalohan)

           *Sinusuri ( anyong perpektibo: sinuri)


D.  Ang ASPEKTONG KONTEMPLATIBO. Ang pangkalahatag alituntunin nito ay ang pag-uulit ng unang pantig sa salitang-ugat na nababatay sa kung anumang anyo mayroon ang pawatas. Ang pawatas ay ang salitang ugat na kinabitan ng panlapi.

 Mga halimbawa:

 *Magsisikhay

 *Aaksiyon

 *Lalakad

 *Lalapatan

 *Matatapatan

 *Reregalohan

 

Susuriin

 

 

 

Mga Komento

Mag-post ng isang Komento

Mga sikat na post sa blog na ito

MGA WIKANG OPISYAL: MGA WIKANG PANREHIYON, FILIPINO AT ENGLISH

             Naging wikang opisyal  sa Pilipinas ang ang Filipino ( na noo’y Pilipino) noong 1940 sa ilalim ng Batas Komonwelt Bilang 570. Sa taong 1968 ipinalabas ng kalihim ng Tagapagpaganap Rafael M. Salas ang Memorandum Sirkula Bilang 172 na nagbibigay-diin na ang ‘letterhead “ ng mga kagawaran, tanggapan, at mga sangay ng pamahalaan ay nararapat na nasusulat sa Pilipino,  pati na ang panunumpa sa tungkulin ng mga pinuno at empleado  ng pamahalaan ay sa Pilipino rin. Itong lahat ay mga kalakaran nakalipas na nagpapatunay na ang Filipino ay dati nang wikang opisyal sa Pilipinas. Ngunit, dahil sa nagbabago na ngayon ang kapakanan ng bawat isa at sa epekto ng globalisasyon, bukod sa wikang Filipino, kasama ang iba pang wika. Nangangahulugang hinirang ng mga pinuno ng bansa ang mga wika bilang opisyal sa paaralan, tanggapan at sa korenpondensiya—sa komunikasyon. Ang wikang opisyal ay nagsasaad na wikang magagamit sa transaksyonal na komu...
Magbasa nang higit pa

TAGALOG: BATAYAN SA PAGLINANG NG WIKANG PAMBANSA

Ang suliraning pangwika sa Pilipinas ay nararanasann na noon pang panahon ng Kastila. Isang malaking suliranin noong ang hindi pagkakaintindihan dahil sa iba’t ibang wikang sinasalita ng bawat pulo. Ang mga Kastila ay nag-aaral ng wikang katutubo upang matugunan nila ang kanilang layunin. Ngunit sa pagdaan ng panahon, dahil ang Ka-Maynilaan ang naging sentro ng bansa, maraming mga Pilipino ang natuto ng Tagalog. Ang Tagalog ay naging lingua franca sa buong   bansa at natutunan ng mga sinuman sa simulang makipagsalamuha sa sentro ng bansa. Alinsunod ng batas Tydings-Mc Duffie o Batas sa Kasarinlan na pinagtibay ni Franklin D. Roosevelt noong Marso 24, 1934 nagkakaroong ng pamahalahaang komonwelt ang Pilipinas, at si Manuel Luis Quezon, ang pangulo ng bansa at si Sergio Osmena bilang pangalawang pangulo—-ang pamahalaang napasailalim ng kapangyarihang Amerikano kailangang magkakaroon ng wikang pambansa ang Pilipinas upang tuluyan itong makalaya sa kasunduang mabigyang kalayaan ang P...
Magbasa nang higit pa

Ano Depinisyong ng WIKANG FILIPINO Ayon sa Resolusyon ng KWF sa Taong 1996?

 Mga Butihing Estudyante, Pagpalain kAyo! Ito ay isang tulong sa pag-aaral at layuning mapuno kayo sa kaalaman, sa panulat na ito ay mapag-alaman niyo ang kahulugan ng Wikang Filipino bilang pambansang wika na naayon sa batas. Unang dapat mabatid ng mga estudyanteng kumukuha ng asignaturang Filipino  ang matukoy kung ano ang kahulugan ng Filipino. Ang pinakamadaling kahulugan nito ay ang Filipino ay ang pambansang wika sa Pilipinas na nabubuo hango sa iba’t ibang wika at wikain sa Pilipinas. At, para maging tiyak, ang Komisyon sa Wikang Filipino noong Agosto 1996,   ay nagbibigay ng kahulugan ng Filipino bilang wika at ito ay nagsasasaad na: Ang Filipino ay ang katutubong wika na ginagamit  sa buong bansa bilang wika ng komunikasyon ng mga  etnikong grupo.  
Magbasa nang higit pa